یکی از مهم ترین منابع دولت در هر جای دنیا مالیات گرفتن از اشخاص است. خواه اشخاص حقیقی خواه اشخاص حقوقی. و یکی از جرم هایی که هر جوامعی با آن دست و پنجه نرم می کند فرار مالیاتی است. در این مطلب بنا داریم تا فرار مالیاتی تعریف کنیم و سپس به انواع فرار مالیاتی بپردازیم و با جرایم مالیاتی به طور کامل آشنا شویم و روش های مقابله با آن ها را هم بررسی کنیم. با ما همراه باشید. ابتدا تعریفی از فرار مالیاتی به شما می دهیم.

تعریف فرار مالیاتی

به هرگونه  عمل و تلاشی یک کسب و کار قانونی و غیر قانونی می گویند که از دادن مالیات پرهیز کند. یا حتی کمتر از آنچه که باید بپردازد.

براساس ماده ۱۹۹ و ۲۰۰ قانون مالیاتی که مربوط به جرم انگاری فرار مالیاتی است مشخص شده است که:« هر شخص حقیقی یا حقوقی که به‌موجب مقررات این قانون مکلف به کسر و ایصال مالیات مؤدیان دیگر هست در صورت تخلف از انجام وظایف مقرره علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مؤدی در پرداخت مالیات خواهد داشت مشمول جریمه‌ای معادل ۲۰ درصد مالیات پرداخت‌نشده خواهد بود»همچنین می توان بر مبنای تبصره یکم ماده ۱۹۹ گفت که متخلف دولتی نیز مشمول مجازات می شود.

چگونه بفهمیم چقدر بدهی مالیاتی داریم

این قانون صریحا می گوید که:« در مواردی که مکلفین به کسر مالیات، وزارتخانه، شرکت یا مؤسسه دولتی یا شهرداری باشد مسئولین امر مشمول مجازات مقرر طبق قانون تخلفات اداری خواهند بود.»

مساله‌ای که بسیار مهم است آن است که دولت ها نرخ منصفانه ای را برای مالیات گیری در نظر بگیرند تا فرار مالیاتی کم تر اتفاق افتد.

انواع فرار مالیاتی به چه شکل است

 گفتیم که  فرار مالیاتی به هرگونه  عمل و تلاشی یک کسب و کار قانونی و غیر قانونی می گویند که از دادن مالیات پرهیز کند. یا حتی کمتر از آنچه که باید بپردازد. حال اما می خواهیم انواع فرار مالیاتی را برشمریم و آن ها را بررسی کنیم.

می توان ۸ نوع را برشمرد که اگر کسی آگاهانه مرتکب آن ها شود مشمول فرار مالیاتی است و مجرم شناخته می شود:

۱- اگر فرد فعالیت اقتصادی و درآمد خود را پنهان کند متخلف است

۲- اگر برای سه سال فردی پیاپی اظهارنامه مالیاتی و ترازنامه و حساب سود و زیان ارائه نکند متخلف است

۳- اگر محرز شود که فردی از کارت بازرگانی اشخاص دیگر برای فرار مالیاتی استفاده می نماید. متخلف است

۴- اگر فردی مانع از آن شود مأموران مالیاتی که به‌ عنوان بازرس مالیاتی موظف به انجام این امور هستند، به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند و آن ها را بررسی کنند. متخلف است

۵- اگر فردی استناد خود را بر پایه ی  ترازنامه و حساب سود و زیان یا دفاتر اسناد و مدارکی که برای تشخیص مالیات ملاک عمل هست و برخلاف حقیقت تنظیم شده است، قرار دهد

۶- اگر  شخصی معاملات و قراردادهای خود را به نام دیگران تنظیم کند یا معاملات و قراردادهای اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را برخلاف واقع به نام خود تنظیم نماید. متخلف است

۷- اگر  شخصی فعالیت‌های خود را طوری جلوه دهد  که گویی مشمول معافیت مالیاتی بوده است، متخلف است.

۸- اگر مأمور وصول یا کسر مالیات پرداخت ‌کنندگان دیگران باشد و این وظیفه را در مواعد مقرر قانونی انجام ندهد.متخلف است

این بود انواع فرار مالیاتی که بایسته است از آن مطلع باشید. اما اجازه دهید در ادامه مطلب به جرم فرار مالیاتی بپردازیم.

جرم فرار مالیاتی به چه شکل است؟

می توان بر مبنای ماده ۱۹۹ قانون مالیاتی کشور گفت که افرادی که بخشی از اموال خود را در اظهار نامه پنهان کنند و یا اظهار نامه ی مالیاتی خود را ارائه ندهند. موظف هستند که ۵ درصد از اموال اظهار نشده ی خود را  قطعا به عنوان مالیات پرداخت کنند.و اگر اظهار نامه ی خلاف واقع ارائه دهند نیز باید جریمه‌ای معادل دو و نیم درصد مابه‌التفاوت بهای مندرج در اظهارنامه با رقم مورد تشخیص دارایی که ملاک احتساب مالیاتی قطعی است را پرداخت کنند.

لازم به ذکر است که جرایمی که ذکر آن رفت بر عهده ی وراث بوده است و نسبت به سهم الارث به هریک از وراث تعلق می گیرد و تمام وراث به ازای سهمی که دارند باید مالیات را پرداخت کنند و اگر کسی معافیت مالیاتی دارد او به ازای سهم خود معاف از پرداخت جریمه ی مالیاتی می شود.

همچنین می توان به موجب ماده ۲۰۰ قانون مالیاتی در باب تاخیر در پرداخت نیز گفت که برای تأخیر در پرداخت مالیات موضوع این فصل زیان ‌دیرکرد به میزان سه چهارم یک درصد  در ماه از تاریخ سررسید و نسبت به ما به‌ الاختلاف از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص احتساب و وصول خواهد شد و مدت کمتر از ۱۵ روز به حساب نمی آید یعنی از ۱۵ روز به بالا همان یک ماه محاسبه می شود.

همچنین ماده ۲۰۱ قانون مالیاتی تصریح کرده است که هر فردی که به موجب فرار از مالیات استناد خود را آگاهانه به ترازنامه و حساب سود و زیان یا به دفاتر و اسناد و مدارکی که خلاف واقع تنظیم شده است منوط نماید از سه ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد. همچنین مدیر یا مدیرانی اشخاص حقوقی که به ترازنامه‌ و حساب سود و زیان جعلی استناد کنند یا از اظهار تراز نامه ی حقیقی اجتناب کنند یا آن ها را کم تر از حد واقعی شان حساب و معرفی نمایند نیز مشمول حبس از سه ماه تا دو سال می شوند. قابل توجه است که مقام قضایی به نمایندگی از وزارت اقتصاد و امور دارایی موظف به اقامه ی دعوی و تعقیب علیه مرتکبین می شوند.

در ماده ۲۰۲ قانون مالیاتی نیز آمده است که وزارت امور اقتصادی و دارایی توان این را دارد  تا از خروج بدهکاران مالیاتی از کشور که میزان بدهی آن ها از یک میلیون ریال بیشتر است جلوگیری نماید و همچنین این ماده در باب مدیر یا مدیران اشخاص حقوقی خصوصی بابت بدهی مالیاتی شخص حقوقی اعم از مالیات بر درآمد شخص حقوقی یا مالیات هایی که به سبب این قانون شخص حقوقی مکلف است به کسر و ایصال آن می باشد و مربوط به دوران مدیریت آنان بوده نیز جاری صادق است  . مراجع ذیربط با اعلام وزارت اقتصاد و امور دارایی موظفند تا به اجرای این ماده بپردازند.

برای اشنایی با استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی کلیک کنید

تبصره‌ ی ۱ و۲ این ماده مشخصا می گوید: در مواردی که بدهی مالیاتی قطعی نشده باشد حکم این ماده در صورت سپردن تضمین معتبر جاری نخواهد بود. در صورتی که مودیان مالیاتی به قصد فرار از پرداخت مالیات اقدام به نقل و انتقال اموال خود به همسر و یا فرزندان نمایند وزارت امور اقتصادی و دارایی می تواند نسبت به ابطال اسناد مذکور از طریق مراجع قضایی اقدام کنند.